8 Mart 2012 Perşembe

Siber Zorbalık





         SİBER ZORBALIK
Zorbalık nedir?
Zorbalık konusunda net bir tanım olmamakla birlikte; aralarında güç dengesizliği olan kişilerden, güçsüzün, güçlünün saldırganca ve kasıtlı zarar verme niteliği bulunan davranışlarına tekrarlı olarak ve birçok kez maruz kalması durumuna zorbalık denir.
Siber zorbalık nedir?
Bir ya da birden fazla kişinin elektronik iletişim araçlarını kullanmak suretiyle belirli bir zaman içerisinde ve sürekli olarak, kendisini savunma gücüne sahip olmayan bir kişiye yönelik gerçekleştirilen kasıtlı saldırgan davranışlardır.
Siber zorbalık davranışları nasıl gerçekleştirilmekte?
Bu davranışların başında zorbanın, kurbanı, elektronik iletişim araçları yoluyla tehdit etmesi ya da kurbana yönelik kötü sözler içeren mesajlar göndermesi gelmektedir. Bazen de mağdur hakkında internet ortamında dedikodu yaparak ya da mağduru rahatsız edecek özel resim ve bilgiler yayma yoluyla gerçekleştirilmektedir. Yaygın siber zorbalık davranışlarından biride zorbanın internet ortamından kendisini mağdur gibi tanıtıp onun adına başkalına zorbalık yapmasıdır. Bu tür davranışlar, mağdurun cep telefonu ya da elektronik posta hesabını kullanarak gerçekleştirdiği görülmektedir. Bunlara ek olarak isimsiz çağrılar, virüslü e-postalar ve bir kişi ya da bir grubu karalamak için kısa mesaj ya da e-postaların gönderilmesi de diğer siber zorbalık davranışları arasında yer almaktadır.
Siber zorbalığın nedenleri nelerdir?
Başka kişilere zarar vermenin kolaylığı, düşük maliyet, kolay erişim, kimliğini gizleme kolaylığı, akıl sağlığı sorunu, az gelişmiş sosyal beceriler, düşük benlik saygısı, yüksek sosyal kaygı, saldırganlık, uygun olmayan davranışların model alınması, yetersiz ebeveyn-çocuk etkileşimi, internet kullanımında yetersiz süpervizyon.
Siber zorbalık çeşitleri nelerdir?
İki çeşit siber zorbalık bulunmaktadır.
Elektronik zorbalık: Olayın daha çok teknik yönünü içermektedir. Bu zorbalık kişilerin şifrelerini ele geçirmek, web sitelerini heklemek, spam içeren mailler göndermek ya da bulaşıcı mailler göndermek gibi teknik olayları içerir. Bireysel yapılabileceği gibi birçok kişi tarafından organize bir şekilde aynı anda da yapılabilir.
E-iletişim zorbalığı: Olayın daha çok psikolojik yönünü içerir. Bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak kişileri sürekli rahatsız etme, isim takma, dedikodu yapma internet üzerinden kişiye hakaret etme ya da kişinin rızası olmadan fotoğraflarını yayınlama gibi ilişkisel saldırı davranışlarını içerir.
Siber zorbalığın meydana geldiği en yaygın siber ortam hangisidir? Neden?
Siber zorbalığın en yaygın olduğu siber ortam facebook adlı sosyal paylaşım sitesidir. Araştırmalar, gençlerin giderek artan oranda internet kullandıklarını hatta bazılarının internet bağımlısı haline geldiklerini belirtmektedir. Şüphesiz bu bağımlılığın en büyüğü de facebooktur. Facebook ve benzeri paylaşım sitelerinin, bireylerin siber ortamda tanıştıkları, anlık ileti göndermek suretiyle sohbet ettikleri, sesli ve görsel beğenileri paylaştıkları sosyal bir platforma dönüşmüş olması siber zorbalığı yaygınlaştırmaktadır. Aynı zamanda bu sitelerde zorbanın mağdur ile yüzyüze iletişim halinde olmamalarının verdiği göreceli rahatlık kullanımı artırmaktadır.
Siber zorbalığın öğrenciler arasında yaygınlaşmasının temel nedenleri nelerdir?
Bu noktada bozulan arkadaşlık ilişkileri dikkat çekmektedir. Özellikle duygusal ilişki yaşayan gençlerden bir bölümünün ilişkinin bitmesi sonucunda intikam amaçlı olarak bölümünün ilişkinin bitmesi sonucunda intikam amaçlı olarak siber zorbalık yaptığı görülmektedir. Diğer yandan bazı öğrencilerin kıskançlık, bazılarının ise fazla farklı alt kimliklere yönelik sahip oldukları ön yargılar ve bazı öğrencilerin kurbanı, grup dışına itmek ya da grup içerisinde kendi yerini korumak amacıyla da siber zorbalığa yöneldikleri görülmektedir.
Siber zorbalıkla nasıl baş edilir?
Siber zorbalığın giderek yaygınlaştığı ve önemli bir sosyal soruna dönüştüğü görülmektedir. Bu nedenle de öncelikli olarak öğrencileri siber zorbalığa iten nedenlerin daha geniş gruplar üzerinde yapılacak çalışmalarla incelenmesinin yerinde olacağı düşünülmektedir. Bununla birlikte öğrenci, veli, öğretmen ve okul yöneticileri başta olmak üzere eğitim sürecinin tüm paydaşlarının, hayatın her alanında etkisi ve kapsamı giderek genişleyen siber iletişim konusunda eğitilmeleri gerekmektedir. Özellikle paydaşların, bilişim suçları ve bu suçlara karşılık gelen idari ve adli cezalar konusunda bilgilendirilmesi önemlidir. Zorbalık mağdurlarının çeşitli tür ve yoğunlukta psikolojik bozukluklar yaşadıkları görülmektedir. Bu nedenle mağdurların psikolojik destek almalarının sağlanması gerekmektedir. Sağlanacak sosyal desteğin mağdurların kendilerini daha iyi hissetmelerine katkı getirdiği gözlenmektedir.
Siber zorbalık duyarlılığı?
İnternet, cep telefonu gibi siber araçların kullanımı esnasında zorbaca davranışlara maruz kalmaya yol açabilecek davranışlardan uzak durma, bu tür tehditlerin varlığından haberdar olma ve tedbir alma, bu konuda bilinçlenme, tehdit oluşabilecek uyarıcıları fark etmeye yönelik dikkati yüksek tutma davranışlarıdır.

Siber zorbalık çocukların yaşamında ne gibi kötü etkiler bırakmaktadır?
Böyle bir zorbalıkla karşılaşan çocukların hayata dair yeterli donanıma ve deneyime sahip olmadıklarını düşündüğümüzde onların ne denli korku içinde olduklarını anlamak hiç de zor olmaz. Çocuklar içine düştükleri durumu kolaylıkla ailelerine açıklayamıyorlar, onların zarar görecekleri korkusundan dolayı korkunç bir kısır döngü yaşayarak, kendi hayatlarından vazgeçmeye kadar varan olumsuz sonuçlara yönelebiliyorlar.
Ülkemizde siber zorbalık üstüne yapılan akademisyenler kimlerdir?
Türkiye’de siber zorbalık üzerine çalışan akademisyenler Doç. Dr. O. Tolga Arıcak, Öğr. Gör. Taşkın Tanrıkulu, Arş. Gör. Hüseyin Kınay.
DEĞERLENDİRME SORULARI

1)Siber zorbalığın ne gibi psikiyatrik belirtileri vardır?


2)Siber zorbalığın gerçek hayattaki zorbalıktan farkları nelerdir?


3)Akran tacizinin yeni yüzü siber zorbalık günümüzde en çok nerelerde görülmektedir?


4)Hızlı teknolojik gelişmeler elektronik iletişim zorbalığını nasıl etkiliyor?



5)Günlük internet kullanım süresinin  siber zorba olma ya da siber zorbalık kurbanı olma üzerinde etkisi var mı?

 
1-Aşağıdakilerden hangisi akran zorbalığının temel nedenlerinden biri değildir?
A.      Öğrenciler arasında kıskançlığın artması.
B.      Farklı alt kimliklere yönelik ön yargılar.
C.      Teknolojinin hızla gelişmesi.
D.      Bozulan arkadaşlık ilişkileri.
E.       Duygusal ilişki yaşayan öğrencilerin ilişkisinin bitmesi.
2-  Aşağıdakilerden hangisi siber zorbalık eğiliminde olan öğrencilerin temel özelliklerinden biri değildir?
A.      Alt gelir grubundan olan öğrenciler.
B.      Okula daha az devam eden öğrenciler.
C.      Yaygın şekilde sigara ve alkol kullanan öğrenciler.
D.      Grup dışına itilen öğrenciler.
E.       Sosyal aktiviteleri fazla olan öğrenciler.
3- Bir davranışın siber zorbalık olarak adlandırılmasının geçerli ölçütü aşağıdakilerden hangisidir?
A.      Davranışın bir kez gerçekleşmiş olması.
B.      Kurbanın kendisini etkin bir şekilde savunabilmesi.
C.      Zorbaca davranışın ayda en az iki kez gerçekleşmesi.
D.      Zorbalığın belli bir zaman aralığı olmaksızın gerçekleşmesi.
E.       Sadece aynı yaşta kişiler arasında gerçekleşmesi.
4-Siber zorbalığı diğer zorbalıktan en belirgin farkı nedir? 
A.      Dijital ortamda olması
B.      Okullarda Olması
C.      Kasıtlı Yapılması
D.      Fiziksel saldırıda bulunulması
E.       Cinsiyete göre farklılık göstermemesi
TARTIŞMA SORULARI
1)Teknoloji gelişimi engelleyemeyeceğine göre asıl problem teknolojinin nasıl kullanılacağını bilmekte.Bu probleme nasıl çözümler bulunabilir?
2)Siber zorbalık kurbanı olmak ya da siber zorba olmak cinsiyete göre fark yaratır mı?

KAYNAKÇA
Arıcak, O.T.(2011).Siber Zorbalık:Gençlerimizi Bekleyen Yeni Tehlike.Kariyer Penceresi.2(6):10-12.
Dilmaç, B. (2009). Sanal zorbalığı yordayan psikolojik ihtiyaçlar: Lisans öğrencileri için bir ön çalışma.  Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1291-1325. 
Gökler,I.(2007). Çocuk ve Ergen İçin Sosyal Destek Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Uyarlama Çalışması:Faktör Yapısı,Geçerlilik ve Güvenilirliği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 14 (2):90-99
Özdemir,Murat; Akar Filiz Lise Öğrencilerinin Siber Zorbalığa İlişkin Görüşlerinin Bazı Değişkenler Bakımından İncelenmesi





HAZIRLAYANLAR


ÜMMÜ MELİHA BOLAÇ


GÜLSEM GÜLER 


ÖZLEM KARTAL

PDR 1\A